Książka jest propozycją odczytania dorobku czołowych europejskich mediewistów XX wieku w kulturowym kontekście mediewalizmu, rozumianego tu jako przekonanie o fundamentalnej roli średniowiecza dla wykształcenia swoiście europejskiego systemu wartości. Nowatorskim pomysłem było zastosowanie perspektywy porównawczej dla trzech tradycji historiograficznych: polskiej, francuskiej i rosyjskiej. Wpisując się w „jasną legendę” średniowiecza, poprzez dostrzeżenie w nim takich wartości, jak poszanowanie różnic przy jednoczesnym szacunku dla tradycji lokalnej, pomocniczość czy solidarność wobec społeczności, trzej historycy wskazują podstawowe cechy jedności europejskiej, aktywnie kształtując debatę nad tożsamością współczesnej Europy.