Kategorie: Czasopisma , Historia Polski 1939-1945 , Historia Polski 1945-1989 , Polityka

Ean: 977208473100228

Liczba stron: 96

Format: 21.0x29.0cm

W październiku tego roku mija 30 lat od śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Nie był to ani pierwszy, ani ostatni katolicki duchowny szykanowany i zamordowany przez aparat bezpieczeństwa PRL. Jego śmierć stanowi jednak najbardziej bodaj wstrząsający przykład brutalności władzy komunistycznej ? nawet nie wobec przeciwników politycznych sensu stricto, lecz wobec tych, którzy ośmielali się upominać o sprawiedliwość i prawdę (co z definicji stanowi zagrożenie dla totalitaryzmu). Napisałem ?aparat bezpieczeństwa? automatycznie ? bo taka fraza często pojawia się na kartach książek i artykułów, ale przecież brutalnego zabójstwa nie dokonał jakiś bezosobowy mechanizm, tylko funkcjonariusze (słowo ?oficerowie? też nie chce mi przejść przez pióro) MSW. Raczej więc należałoby napisać: mordercy w służbie PRL. Ale przecież oni byli tylko częścią owego aparatu właśnie. Aparatu, który tworzyli. W tym numerze sporo miejsca poświęciliśmy sprawie kapelana Solidarności. Jakub Gołębiewski, analizując teczkę SOR kryptonim ?Popiel?, ukazuje obraz ? z pewnością nie całościowy, ale wiele mówiący ? szykan i stopniowego, narastającego osaczania ks. Jerzego Popiełuszki. Z kolei w dziale Stop-klatka Robert Szcześniak prezentuje materiał z wizji lokalnej i rekonstrukcji zdarzeń przeprowadzonych w czasie procesu zabójców, czyli jak ?aparat? tropił samego siebie. Oczywiście, oficjalnie była to rzekomo ?samowola? pracowników, od których władza natychmiast się odcięła. Uczyniła to m.in. ustami rzecznika rządu Jerzego Urbana ? tego samego, który jeszcze kilkanaście miesięcy wcześniej msze za ojczyznę nazywał ?seansami nienawiści?. Obrazu dopełniają dokumenty omówione przez Grzegorza Wołka w rubryce Z archiwum IPN: raport dotyczący sytuacji wewnątrz resortu po aresztowaniu morderców oraz fragment obłudnych kondolencji generała Kiszczaka, przełożonego zbrodniarzy. Nie każdemu dana jest wytrwałość i niezłomność, które cechowały ks. Jerzego Popiełuszkę. Regina Mordas-Żylińska, przypomniana w artykule Magdaleny Semczyszyn, jest przykładem tragicznego, szarpanego sprzecznościami życiorysu, w którym droga od bohaterskiej łączniczki AK do bezwzględnej agentki komunistycznej służby bezpieczeństwa wydaje się tak krótka i łatwa, że aż przerażająca. Jednoznacznej ocenie (choć zapewne znajdą się i tacy, którzy wątpliwości nie mają) wymyka się z kolei Julian Spitosław Kulski ? prezydent Warszawy w okresie okupacji niemieckiej. Hitlerowski kolaborant? Agent Armii Krajowej? Komunistyczny neofita? Sprytny oportunista? Wszystko razem czy żadne z powyższych? Materiały źródłowe nie rozwiewają wątpliwości. O nietuzinkowej postaci pisze Damian Kwiek. W tych trojgu bohaterach październikowych artykułów (a to oczywiście nie wszystko, co przygotowaliśmy) skupiają się niemal wszystkie najważniejsze wątki najnowszej historii Polski. Zagmatwanej, pełnej rozterek, wątpliwości, przykładów niezłomności, zachwiania moralności i zwykłej zdrady. Wartych pamiętania.

Oprawa: miękka

Wydawca: IPN Instytut Pamięci Narodowej