Marian Pankowski (1919-2011) - prozaik, dramaturg, poeta, tłumacz, publicysta i literaturoznawca. Obywatel Europy, któremu po drodze z Sanoka do Brukseli przydarzyły się kacetowe ?przygody? w Auschwitz i Bergen-Belsen. Naukowiec, który doszedł do godności profesorskiej i kierował slawistyką belgijskiego Uniyersité Libre. ?Pisarz europejski o polskich korzeniach?, przekraczający granice gatunkowe; twórca mowy soczystej, dosadnej, ?ostrej i graniastej?.
Dziś słynna ?rozróba? Pankowskiego nie jest już tą dawną intelektualno-artystyczną awanturą: to ważna część problematyki jego dramatów. Powtarza się w nich temat podważania i obrony istniejących porządków, systemów i innych ?królestw?, nadał jednak w literaturę tę wpisana jest obyczajowo-narodowa prowokacja. Autor, łącząc wielkie tematy z kpiną, ironią, groteską, karnawałowym śmiechem, wyzwoloną erotyką, a nawet skatologią, wciąż bulwersuje i zarazem zaskakuje: poetyckością, subtelnością opisów przyrody i czułością dla swoich postaci. Piękno i skaza, podniosłość i szyderstwo, ?góra? i ?dół?. Zachwyt i obrzydzenie. Paradoks? Nie, Pankowski.
Tomasz Chomiszczak