Druga część podręcznika obejmuje czas wojny i okupacji oraz współczesność, a przedstawione w niej zagadnienia koncentrują się m.in. na pokazaniu zjawiska totalitaryzmu "w różnych wykonaniach" i postawach ludzi, którym przyszło żyć i tworzyć w trudnych czasach. Szczególnie w tej części podręcznika wyraźnie widać wpływ ważnych historycznych wydarzeń, czas politycznych przełomów i piętno, jakie odcisnęły na literaturze, malarstwie, architekturze, teatrze, publicystyce czasy za żelazną kurtyną, czas hańby domowej, odwilży, Marca 68.Autorki wiedzą, że z różnych powodów najmniej miejsca poświęca się w szkole na literackie i artystyczne wydarzenia współczesności. Tu tego miejsca nie zabrakło ani dla obydwojga noblistów, ani dla śmiałych eksperymentatorów w dziedzinie sztuki teatralnej i plastycznej, ani dla zaskakujących rozwiązań urbanistycznych, ani dla zwolenników wirtualnej rzeczywistości. Indeksy zamieszczone na końcu podręcznika pomogą zgrabnie poruszać się w tym gąszczu terminów i znaczeń.