Obszar kresowy ma olbrzymie znaczenie w historii wielu państw Europy Środkowo-Wschodniej i żyjących w tej przestrzeni narodów ?bezpaństwowych?, jak Romowie czy Żydzi. Zapewne możliwe jest ? choćby z perspektywy tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego ? odczytywanie jego dziejów w szerszym kontekście, jaki proponuje przywoływane przez Jerzego Stempowskiego pojęcie ?Międzymorze?, obejmujące nie do końca określone granicami tereny między Bałtykiem i Adriatykiem oraz Morzem Czarnym. [?] Jedno zdaje się nie ulegać wątpliwości: mamy tu do czynienia z tyglem aspiracji politycznych i wpływów religijnych, zaś dynamika przemian nie znajduje chyba analogii w żadnym innym regionie świata. Sam fakt ścierania się ? w różnych okresach ? dążeń imperialnych takich potęg, jak Polska, Rosja, Niemcy, Austro-Węgry i Turcja, stanowi dla badaczy tego regionu wyzwanie niezwykłe.
(fragment książki)