Oddajemy do rąk Czytelników książkę o działalności organizacji wyjątkowej w polskich dziejach. Liga Narodowa ? bo o niej mowa ? była największą, a obok Polskiej Partii Socjalistycznej najbardziej wpływową formacją ideowo?polityczną (poniekąd również wychowawczą i społeczną), mobilizującą społeczeństwo polskie do aktywności publicznej, zarazem nietracącą z horyzontu celu najważniejszego ? niepodległości.
Polska to wielka rzecz ? pisał Stanisław Wyspiański, a za nim powtarzało to wyznanie jak ?modlitwę? całe pierwsze pokolenie Narodowych Demokratów ? ?romantyków ducha, pozytywistów chwili? ? zwolenników daleko idących reform społecznych, modernizacji społeczeństwa, uzyskania kolejnych przyczółków narodowej suwerenności, a w przyszłości, być może nieodległej, zrealizowania marzeń i pragnień kolejnych pokoleń polskich patriotów, od insurekcjonistów Naczelnika Tadeusza Kościuszki począwszy, bohaterów Olszynki Grochowskiej, emisariuszy popowstaniowych, po ?Wielkich Emigrantów? i uczestników styczniowej irredenty 1863 r.
W myśleniu o ?polskich sprawach? pokolenia szlachetnych demokratów z Ligi Polskiej, następnie Ligi Narodowej aktualny pozostawał dylemat: bić się czy nie bić? Jak i którędy do niepodległości? Nadzieje i aspiracje pozostałe po romantycznych uniesieniach ? tak przecież bliskich polskiej narodowej duszy ? przenikały się z?pozytywistyczną pasją pracy dla ludu ?tu i teraz?. Żarliwe serca chłodził nierzadko realizm, nakazujący mierzyć siły na zamiary w myśl złotej maksymy powtarzanej przez pułkownika Zygmunta Miłkowskiego (Tomasza Teodora Jeża) ? ?w polityce liczy się przezorność?.