Co trafniej objaśnia religijność ludzi i społeczeństw oraz stosunki państwo?Kościół: teoria czy historia? W książce Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji analizowana jest teoria sekularyzacji, głosząca ? w wersji hard ? że sekularyzacja to uniwersalny proces, w którym religia, jej instytucje i religijność ludzi tracą na znaczeniu i z czasem zamierają. Krytykowano ją na dwa sposoby: pod hasłem ?nieprawda, że? oraz ?trzeba wyjaśniać to inaczej?. Jak? Trzeba objaśniać, odwołując się do historii: religia, religijność i stosunki państwo?Kościół są na ?historycznej uwięzi?. Kształtują je konkretne wydarzenia i polityczne decyzje, ?dokumenty założycielskie? i prawo, czynniki społeczne, czasy próby, jak II wojna światowa czy komunizm, wybitni przywódcy. Dotyczy to także Polski ? a zdaniem autorki przede wszystkim Polski. Ocena kondycji religijności społeczeństwa polskiego wypada niejednoznacznie, ale przyszłość nie jest przesądzona ? zależy od nas.
Książka Bóg a sprawa Polska. Poza granicami teorii sekularyzacji dotyka w dziedzinie nauk społecznych spraw najważniejszych i czyni to w sposób niezwykle rzetelny, stawiając raczej znaki zapytania niż sugerując pochopne odpowiedzi. Jest też napisana klarownym i precyzyjnym językiem, dalekim od żargonu naukowego i niepozbawionym walorów literackich.
z recenzji wydawniczej prof. Zbigniewa Stawrowskiego
Monografia autorstwa Mirosławy Grabowskiej jest śmiałym, wielowątkowym projektem ukazującym złożoność i specyfikę ?polskiego przypadku?, w którym treści religijne i narodowe stanowią specyficzny aliaż, pozostający zarówno pod wpływem uwarunkowań historycznych, jak i współczesnego kontekstu geopolitycznego. Casus Polski przekracza możliwości opisu i analizy jedynie w ramach projektu sekularyzacyjnego, poddanego przez autorkę wielostronnej, wyważonej i zniuansowanej krytyce.
z recenzji wydawniczej prof. Marii Sroczyńskiej